Ahiboto' (An attempt at Children Poetry in the Ifugao Tuwali Language)

Ahiboto’

 (R.H. Kinnud)

Photo taken at Barangay Mompolia, Hingyon, Ifugao

Munamamlong day bimmoble

Hin pinumhod da nan page

Hintawon an nableyan

Dukduke kumay panganan

Nidadaan da moy binulyu

Gamulang ya hay labihhita

Nunhahapit day mun-uubbu

Nibaga nan katnay mabo’la

Algon en di boto’ hi apayo-payo

Bumuway aammod an pumito

Ipanguluwan nadan emamengo

An pahhunan day tulun di algo

Nan bale an pangiha’yatan

Ya way mibati mun-awwadan

Mangipaput hi way miwana

Hi mumbotok an nun-ahapa

Pati u’unga ya magali

Nu ahiboto’ ya immali

Muntu’yud di linalai

Mi’gawa day binabai

Photo taken during the harvest season in Mompolia, Hingyon, Ifugao on May 2012

Anihan

 (ni Richard H. Kinnud)

Photo taken during the harvest season in Mompolia, Hingyon, Ifugao on May 2012

Masaya ang mamamayan

Kapag maganda ang palayan

Ang pinagpaguran sa isang taon

Sana’y pagkain sa mas mahabang panahon

Handa na ang mga pantali

At mga gamit na pang-ani

Nag-usap na ang magtutulungan

At nasabi na kung magkano ang bayaran

Kapag araw mismo ng ani sa mga palayan

Maagang pupunta ang nakagugulang

Pangungunahan ng mag-aani ng para sa binhi

Uunahan pa ang pagsikat ng araw na hari

At sa bahay ng nagpapaani

May nakatokang mag-aasikaso

Sa pagkaing ipapamahagi

Sa mga taong maaga pay nagtatrabaho

Ang mga bata rin ay kasali

Kapag dumating ang tag-ani

Magbubuhat  ng ani ang mga lalake

Habang kasama sa palayan ang mga babae

Photo taken during the harvest season in Mompolia, Hingyon, Ifugao on May 2012

Ifugao Riddles

Do we (Ifugaos) have a word for 'riddles'?  If you happen to know, kindly share the word.  Thanks.

Anyway, here are some riddles in the Ifugao Tuwali language:

1.  Ulu  an manawwang an naoha,

Mu dakol di mata na.

2.  Ongal di toona

Dakol di matana

Manu’ di anona (Manuk di kanona)

Mu wi’itna on in-utana

3.  Gayang da hi ad daya

Mu adi mipato’(mipatok) hi luta

4.  Tubun bimmunga

Bungan timmubu

5.  Ma’id ha nanwik ihiya

Mu aganay dala

English translation

1.  A head that pop up alone

But  eyes are too many

2.  Has big mouth

Has many eyes

Chicken is its food

But vomits them out in the morning

3.  Their spear in the heavens

But cannot stand on the earth

4. Leaves that grows fruit

Fruit that grows leaves

5. Nobody has pierced

But keeps on bleeding

Kindly help improve the text with your inputs and additional riddles in Ifugao.  Thanks.