Tulu an Buhi

What follows is a rough translation in Tagalog of the Ifugao poem contained in the above jar shapes.  Tulu an Buhi means "The Three Jars".  This was my first attempt on shaped poetry.  The poem appeared on the first Ubbog Journal of the Ubbog Cordillera based in Baguio City.

  Salin ng “Tulu an Buhi”

I

Kaligayahan

Palaganapin

Ilabas na ang pamahan

Upang gamitin natin buhusan

Ng alak, na noon pa iginaralgal

Ating pagharapharapan, pagkilalanan

Ating pagsasaluhan, pagbibigaybigayan

Saan na ang mga mahimig kung kumanta

Umpisahan na ang pag-awit at ang liwliwa

Saan na ang mga marunong sa paggansa

At kami ay sasabay sa mga pagsasayaw

Ating pahabain ang pag-uusap-usap

At maraming laman ang gusi

Upang kung may naihain na

Maging mabuti ang ating panlasa

Ng mga lamang loob at nilagang buto

Lasahan na ang alak bago ang pag-uwi

Mas matamis pa sa tinimplang asukal

Ligaya ang sanhi n gating pagkarito

Ngunit itong alak ang magpapasarap pa nito

II

Baya, Baya (Alak, Alak)

Agos ng kalangitan

Nagmula sa malagong ani ng palay

Biyaya ni Maknongan sa mga mga pamayanan

Lebadura na galing sa laya at halamang onwad

Kapag dumating sa takdang panahon, naging malasa

Pampalipas ng pagkapagod sa pag-alaga ng mga bukirin

Pampalimot ng kapaguran at mga sari-saring hinaing

Siya ring pambuklod ng naglaganap na mga kaanak

Mga mismong kadugo at kaanak ng kabiyak

Dahilang tawagin ang kapitbahay at kabyan

Sanhi ng pakikipagngiti ta pakikipagkilanlan

Dahilan ng pagkatay ng baboy o kalabaw

Upang lasahan ang bunga ng pinagpawisan

Sige, bayuhin niyo ng husto ang palay

Upang maging maganda ang magiging bubud

Pagbutihin ang paghurno

Lagyan ng lebadura at pangbutihang takpan

Malapit na ang mga kasla, gotad, at ahitulu

Upang ating ilabas at mapagsaluhan

III

Nakalasing

Ang mata hindi na nakakalayo

Ang tindig ay hindi na deretso

Pagbuhat sa sarili ay hindi na rin tuwid

Kapag tuyo na ang mga pamhan at gusi

Malakas na ang pananalita, may mga sigaw at tili

Ngitngit ang naiibunga na ng mga usapan at kantyawan

Nailalabas na mga itak, mga inasa pati na rin mga inamag na

Nakalimutan ang kaligayahan at pagkakapatiran

Naipalit ang poot at lumang nagkakagalitan

Dahil ang hinog na na alak ay kumagat

Sa mga musmos pang buto at ugat

Ang matipunong katawan kapag nakarami

Hindi mapigilan ang galit mula sa budhi

Hindi nito kilala ang kaputol ng pusod

Wala nang hangganan ang pakikitalo at poot

Mas mabuti pa ang mga nakauwi na

Dahil tulog na, nakakumot pa

Ngunit ang mga naiwan at siyang naghuling lagok

Mga sugat, gasgas, bukol ang nariyan at narito